We maken een korte trek van Albanië naar Griekenland (video). We rijden door een mooie, bergachtige omgeving, maar de bergen in Griekenland zijn niet zo ruig als in Albanië. We stoppen in een dorpje om brood te kopen. Geen winkel te vinden, maar wel vier terrassen waar Grieken koffie zitten te drinken. Het bevestigt alle vooroordelen over de Grieken, maar we vragen ons ook af wie het nu uiteindelijk het beste bekeken heeft: de Grieken of wij. Op de camping hebben we een prachtige plek direct aan het meer. Het is allemaal wel weer veel duurder dan in Albanië.

Ioannina heeft een oud ommuurd centrum (video). Het is er heel rustig. Het nieuwe centrum buiten de stadsmuren is wel heel levendig: veel mensen op straat en volle terrassen. Van een crisis is niets te merken. We zijn op tijd terug voor het gaat regenen en zitten 's avonds binnen.

Over een nieuwe autosnelweg rijden we naar Kavala (video). Vooral het eerste stuk is indrukwekkend, meer tunnel dan gewone weg. Er wordt wel tol geheven, maar de tarieven vallen erg mee, al met al een Euro of tien. 's avonds hebben we weer problemen met de kookplaat.

De volgende dag eerst naar de kookplaat gekeken. Het valt op dat de tank al leger  is dan we verwacht hadden en we hopen dat dat de oorzaak is. Filter schoongemaakt, de resterende diesel naar de autotank overgeheveld en opnieuw volgetankt. De kookplaat werkt nu goed.

In Kavala is een levendige markt en er zijn gezellige winkelstraten en een leuk ommuurd oud gedeelte.

We maken een lange trekdag naar Istanboel. Vooral het deel in Turkije kost veel tijd. Bij de grens hebben we een bijzonder oponthoud: de brug naar Turkije wordt bezet door een soort wisseling van de wacht van traditionele Grieken (met witte rok en schoenen met kwasten - kwamen die ook niet in Kuifje voor?). We ontmoeten twee Nederlanders die per fiets op weg zijn naar China.

In Istanboel vinden we met veel moeite de camping. Het is een kleine camping aan de Zwarte Zee; wel lekker rustig, maar ongeveer anderhalf uur per openbaar vervoer naar de stad. De camping heet "Mistik"; we zijn er nog niet achter of dat voor mystiek of voor mistake staat. Er is eigenlijk geen camping meer in Istanboel zelf: de camping die we de vorige keer dichter bij de stad hadden is opgedoekt.

De rijstijl van de Turken is nog niets veranderd: snijden, geen ruimte geven om in te voegen en inhalen via de vluchtstrook zijn hier normaal.

We zijn verbaasd hoeveel "wilde" honden we zien: op sommige plekken wel 15 bij elkaar. De Turken zien het waarschijnlijk als een soort gemeenschappelijk bezit, want op veel plekken staan bakjes water voor ze voor de deur.

Als allereerste in Istanboel gaan we achter ons visum voor Iran aan. De heenweg begint goed: al het openbaar vervoer is gratis omdat het de eerste schooldag is. Volgens de website is het consulaat open van half negen tot half twaalf en van twee tot vier, maar volgens het bord op de deur is het alleen 's ochtends. We zijn er om twee voor half twaalf en mogen er nog in. Al met al duurt het drie uur, inclusief een bezoek aan de bank om te betalen. Het is duidelijk dat de Turkse bankfilialen voorlopig nog niet met sluiting bedreigd worden: het is nummertjes trekken en er zitten voortdurend ongeveer veertig mensen te wachten.

Na het bezoek aan het consulaat gaan we nog naar de grote overdekte bazar. Het is er gezellig.

's ochtends hebben we toch weer kookplaatproblemen, dus de oorzaak hebben we nog niet te pakken.

Voor de tweede dag maken we een "cultureel plan", maar omdat we aan een andere kant de metro uitkomen dan gepland wordt het vooral gezellige winkelstraten. Nou ja, dan blijven we gewoon een dag langer in Istanboel, dat kan nu. We lunchen Turks in een achterafstraatje. Het is opvallend hoe modern de stad geworden is. Het doet op sommige plaatsen aan Barcelona denken. Uiteraard is er nog wel de mix van noderne en traditionele kleding.

We lenen fietsen van de camping om door het platteland naar de historische Mes brug in de buurt te rijden (zie video). Na het einde van het communisme werd de grond verdeeld: een gezin op het platteland kreeg 2,1 ha, net genoeg om het bestaansminimum te bereiken. Dat resulteert in een heel afwisselend landschap met veel fruit, waarschijnlijk primair om de eigen behoefte af te dekken. Het valt op hoeveel er nieuw gebouwd wordt, we denken betaald met geld dat door Albanezen in het buitenland (vooral Italië) verdiend is. We proberen ons voor te stellen hoe het land er twintig jaar geleden uitgezien heeft, maar dat is heel moeilijk. Er liggen op ontzettend veel plekken bergen met plastic en andere rommel. We hebben dit in veel zich ontwikkelende landen gezien. Men was gewend al het afval (dat organisch was) weg te kunnen gooien, het werd toch wel door de beesten opgegeten.

Er wordt vaak gevraagd of we Italiaans spreken en jongeren spreken vaak prima Engels.

Mensen zijn ontzettend vriendelijk en behulpzaam. Als Jan een lekke band krijgt wordt geholpen bij het kopen van plakspullen en het plakken van de band. De band blijkt vier moeilijke gaten te hebben, daarom moet het uiteindelijk een nieuwe binnenband worden; hij is met plakspullen van Albanese kwaliteit niet te repareren. De fietsenmaker is gesloten, maar de helpende omstanders verzekeren dat hij binnen vijf minuten, binnen een kwartier, … komt. Uiteindelijk is hij er na een uur en heeft dan ook in een paar minuten de binnenband vervangen. De totale kosten zijn € 2, een budgettair te dragen kostenpost.

Op weg naar Berat hebben we een langzame start. De voorraden uit Holland raken op en moeten aangevuld worden. Ook accepteren de pompstations geen kaarten, zodat we eerst weer achter geld aan moeten. 

Berat is een stad in centraal Albanië met een paar historische wijken en een mooie citadel die op de UNESCO erfgoedlijst staat. Berat heeft volgens de reidsgids geen camping, dus stappen we binnen bij een informatiebureautje. Daar weten ze een camping en beginnen te bellen: we moeten naar het stadion rijden, daar zullen we worden opgehaald. We belanden bij een familiecamping die een week open blijkt te zijn en waar wij de eerste gast zijn. We worden ontvangen met koffie, water en raki. Het klopt allemaal nog niet helemaal, maar ze doen erg hun best en zijn allerhartelijkst. Regelmatig brengen ze schaaltjes druiven of heerlijke vijgen en ook weer koffie met raki.

's avonds gaan we naar de pantoffelparade: de halve stad loopt netjes aangekleed en gezellig keuvelend heen en weer op de boulevard. Aan het einde van de boulevard zijn vijf winkels met bruidskleding, waarschijnlijk om de tijdens de pantoffelparade ontstane relaties vaste vorm te geven.

Vanuit de camping horen we de volgende dag al tijdens het ontbijt dat er markt is. Het is vooral tweedehands kleding van slechte kwaliteit waarin niettemin driftig gegraaid wordt (video).

Door een oude wijk lopen we naar de citadel die nog bewoond wordt. Hij is mooi gerestaureerd, maar ook hier liggen weer bergen troep.

Jan had in Nederland mooie nieuwe sandalen van een premium brand gekocht die niettemin heel snel kapot gingen. Dus een Albanese schoenmaker gezocht. Het was een echte schoenmaker, dus geen hakkenbar, maar iemand die nog van stukken leer nieuwe schoenen maakt. De sandalen worden snel en vakkundig gerepareerd en de schoenmaker wil er zelfs niets voor hebben. De hele omgeving leeft mee met het wel en wee van de sandalen: mensen die ik naar de weg gevraagd heb informeren naar het laatste sandalennieuws als ik ze weer tegenkom bij het ophalen.

Het is triest om te zien hoe weinig met de toeristische mogelijkheden van de stad gedaan wordt, hoe slecht de bestrating is en hoeveel vervallen gebouwen er staan.

Op de laatste dag in Berat wordt zelfs direct na het ontbijt koffie met raki gebracht. De raki laten we maar staan.We nemen met oosteuropese omhelzingen hartelijk afscheid van de campingbaas en zijn vader.

Het Meer van Ohrid ligt in oost Albanië op de grens met Macedonië. Eerst hebben we weer een stuk "dirt road", daarna wordt het beter. De tocht door de bergen is weer prachtig (video). We komen op een camping die fantastisch ligt: we staan vijf meter van het meer. 's avonds gaat het stormen (en iedere avond daarna ook), zodat we binnen moeten eten.

We maken een tocht naar een bergdorpje dat in de reisgids wordt aangeprezen, maar uiteindelijk weinig voorstelt (video). De tocht is prachtig door de bergen over meest onverharde wegen. Ook nu valt de geringe relatie tussen wegen op de kaart en in werkelijkheid weer op: een gele, genummerde weg is onverhard en niet sneller dan met 15 km/uur te berijden en een stuk dat als piste is aangegeven is prachtig geasfalteerd.

Langs de weg staan mensen vis aan te bieden door ze aan hun staart omhoog te te houden. We zien ook iemand met een groot aquarium langs de straat waarin de vissen nog zwemmen. Een ander verschijnsel dat we al in veel ontwikkelende landen gezien hebben: handeltjes lang de straat waarbij twintig mensen precies hetzelfde verkopen en dagenlang langs de weg zitten te wachten op een klant. Op de terugweg zien we rijen mensen die alleen uien verkopen. Helaas zochten we tomaten.

's middags gaan we even naar Lin. Het zou een vissersdorp zijn. Het is heel schilderahtig, maar er weinig dat op visserij wijst.

We maken een uitstapje naar Ohrid in Macedonië (video). De grens is Africa-light, met onduidelijke loketjes en slagbomen die zonder zichtbare reden niet open gaan. We gaan eerst naar een klooster net over de grens: het is in de vorige eeuw door de Albanese koning weggegeven als dank voor hulp bij een of ander politiek conflict. Het klooster is weinig meer dan een klein kerkje. Via een mooie weg gaan we door. Ohrid heeft een klein, mooi oud deel en veel winkelstraten. We kijken even naar een demonstratie traditioneel papier maken. Als we steeds Nederlands horen en ook  "Nederlandse koffie" en "Hier spreekt men Hollands" zien weten we dat we verkeerd zitten. In Albanië zien we vooral Duitsers en Italianen.

Diesel is in Maceonië € 0,15 goedkoper dan in Albanië, daarom tanken we een extra voorraadje van honderd liter.

We zien een paar bunkertjes langs het meer. Daarvan heevft Albanië er tegen het einde van de communistische periode 700.000 neergezet ter bescherming tegen invallen door de buurlanden. Wat een impact op de toch al beroerde economie moet dat gehad hebben.

's avonds eten we prima in het restaurantje van de camping voor samen € 15.

De rit naar Gjirokastër is prachtig door de bergen (video). We maken een korte tussenstop in Permët waar de reisgids heel enthousiast over is; wij vinden het weinig voorstellen. Er is geen camping, dus het wordt voor de eerste keer vrij kamperen. Het wordt een prima plekje aan een meertje nadat we de ergste troep opgeruimd hebben. Er is wel weer ontzettend veel wind.

Na een uitstekende nacht gaan we de stad in (video). Eerst naar het kasteel, een van de grootste op de Balkan met een verzameling kanonnen die buitgemaakt zijn op de Duitsers en Italianen in de oorlog, daarna door de kronkelige smalle straatjes naar een van de oude patriciërshuizen. We worden rondgeleid door waarschijnlijk een van de oorspronkelijke bewoners. Er is geprobeerd met simpel meubilair een indruk te geven van de originele inrichting. Tijdens de communistische tijd was het huis geconfisqueerd, na de democratisering is het weer teruggegeven. We spreken bij een ander monumentaal huis met een man die vertelt samen met zijn twee broers eigenaar te zijn. Alleen zijn moeder woont er nog. Het huis is al acht generaties in de familie, maar omdat de man al twintig jaar in Italië woont en beide broers in Griekenland overwegen ze ondanks de emotionele waarde toch het huis te verkopen.

Via een korte rit door de bergen belanden we op een vriendelijke camping aan de kust.

Onze camping in Ksamil ligt in een haast surrealistische omgeving. Bijna alle gebouwen zijn in een of andere vorm van onvoltooide bouw (video). Minimaal hebben ze uitstekende betonijzers, vaak zijn het niet meer dan betonnen skeletten. Sommige skeletten zijn half ingestort. Erlangs loopt een wandelpromenade met mooi gevormde lantarenpalen waarvan bij vrijwel allemaal de lamp ontbreekt. Het is een gevolg van de illegale bouwwoede langs de kust. Op een gegeven moment heeft de Albanese overheid een limietdatum gesteld. Illegale bouw van na deze datum moest weg en is gedeeltelijk moedwillig vernield. Gevolg is dat nu bijna niemand meer bouwt, maar ook de skeletten niet weggehaald worden.

Butrint (video) ligt op een strategische plek aan de Adriatische zee. Samen met het Griekse eiland Korfu dat vlak voor de kust ligt was het voor de Grieken, de Romeinen en Venetië belangrijk voor handel en verdediging. Butrint ligt in een mooi natuurpark. We bekijken de opgraving. Alle borden zijn ook in het Engels, zodat alles goed te volgen is.

Korfu voor de kust heeft ook voor ons een praktisch voordeel: we kunnen nu een Griekse provider voor de telefoon kiezen, zodat we bellen voor € 0.29 per minuut (met dank aan Neelie Smit-Kroes) in plaats van € 4.57 vanuit Albanië.

We gaan terug naar de camping voor een siësta. De beheerster van de camping brengt gratis ijskoffie. "I bring free coffee, all tourists say ooh and  I am very happy."

's middags wandelen we nog langs een ondiep meer in het natuurpark. We zien op het laatst nog een otter en zijn nog net voor donker terug.

Bij het koken heeft de kookplaat kuren, hoewel hij uiteindelijk wel werkt. Niet fijn na zo'n korte tijd.

Mensen die het soort tochten gemaakt hebben die wij nu maken hebben ons verteld dat het een week of zes duurt voor je het als een manier van leven en niet als vakantie gaat beschouwen. We zitten nu in dat traject en beginnen ons erop in te stellen. De grote veranderingen die we voor deze reis aangebracht hebben en die we weinig hebben kunnen testen zijn goed uitgepakt: het bed met gedeeltelijk lattenbodem in plaats van een plank slaapt prima en de aanpassingen van de garage voldoen allemaal. Alleen van de kookplaat zijn we nog niet overtuigd. Afgezien van een paar onhandigheidjes met de kleren hebben we geen essentiële spullen thuis gelaten. Sinds we ooit met tentstokken op pad gingen die niet hoorden bij de tent die we bij ons hadden zijn we altijd weer blij als de de reizen/koken/slapen-cyclus zonder missers doorstaan. We beginnen ook de imperfecties van de auto te kennen en leren er op de beste manier mee om te gaan: het is niet meer steeds voor de lijst met verbeterpunten, maar wordt meer als dat verhuislampje dat je nog altijd moet vervangen maar dat blijft hangen tot de volgende verhuizing als het niet binnen veertien dagen vervangen is. Het gevoel geen deadlines te hebben went verbazingwekkend snel.