Merengebied Ethiopië

Addis Abeba

We vullen onze voorraad aan in de eerste redelijke supermarkt die we in Ethiopië tegenkomen en vervangen de kapotte accu. Die moet uiteraard cash betaald worden; bij de zesde pinautomaat die we proberen kunnen we geld opnemen. Daarna beginnen we aan het visumverlengtraject. Zo makkelijk als het krijgen van het visum was, zo moeilijk is het verlengen. Het begint met de screening. Er is geen nummertjestreksysteem, maar als je binnenkomt moet je achteraan gaan zitten en van stoel naar stoel opschuiven tot je vooraan bent. Dat we ons visum willen verlengen veertien dagen voor het afloopt omdat we op de afloopdatum niet meer in Addis Abeba zijn is volgens de regels onmogelijk. Dus worden we vier lagen hiërarchie langsgestuurd voor een handtekening. Daarna belanden we in een rij die goed lijkt voor een dag wachten. We wachten het niet af, maar zorgen dat we de volgende dag om kwart over acht voor de deur staan. Dat helpt, om kwart over negen staan we weer buiten. Het ophalen van de paspoorten de volgende dag zal ook snel zijn: we hebben ze terug voor we goed en wel geparkeerd hebben.

We gaan naar twee plekken waar vaak overlanders komen, het Baro Pension en Wim's Holland House om te kijken of er anderen zijn met wie we samen het moeilijke traject langs het Turkanameer naar Kenia kunnen doen, maar er is niemand. Ook van Wim horen we dat er nauwelijks overlanders meer komen. We horen ook dat overlanders die terug gaan naar het noorden nu twee opties hebben: langs de westkant van Egypte naar Libië of met een Saoedisch transitvisum dat in Khartoum verkrijgbaar is van Port Sudan via Jeddah naar Jordanië.

We nemen afscheid van Daniel en Aminata bij wie we drie dagen gelogeerd hebben. We hebben tevergeefs gezocht naar een passend cadeautje en daarom besloten tot een extra gift aan Mambo Poa (www.MamboPoa.nl). Mambo Poa is een kleinschalige, door Daniel opgerichte charitatieve instelling die het aan begaafde Ethiopische kinderen uit een arme omgeving mogelijk maakt een opleiding te volgen. Mambo Poa is efficiënt opgezet, waardoor de overhead verbazingwekkend laag is. Van harte aanbevolen!

Het Merengebied

We bezoeken het prehistorische terrein bij Awash en de obelisken bij Tiya. Het Melka Kunture prehistorische terrein is een van de plaatsen waar de eerste tekenen van menselijk leven gevonden zijn. Het oudste stuk is tussen de 3,5 en 4 miljoen jaar oud, het oudste gevonden gereedschap is twee miljoen jaar oud. We zijn niet ver van de plek waar overblijfselen van de oudste mens ("Lucy") gevonden zijn. Er is een tentoonstelling met veel uitleg in het Engels met prehistorische schedels, gereedschappen en nijlpaardbotten en twee stukken opgraving. Op een stuk van zo'n veertig vierkante meter zijn tweeduizend gereedschappen gevonden. De obelisken bij Tiya zijn tot zo'n twee meter hoog en zijn uitgeroepen tot een UNESCO-site. Het zijn er ongeveer dertig, met allerlei symbolen. Over de afkomst is heel weinig bekend.

We vinden een kampeerplek en staan een dag bij het Green Valley Resort, een mooie maar voor de aangeboden faciliteiten dure plaats aan het Ziway-meer (video) waar de ibissen gevoerd worden (video) en ook heel veel andere vogels zijn (video). Daarna trekken we door naar Awassa aan het Awassameer. We staan een dag op de Adenium Campsite. Het is een bekende plek voor overlanders, maar ook hier zijn we alleen.

De vismarkt is Awassa is een levendig gebeuren met vissers die hun netten in orde maken en vis sorteren (video). We worden er wel erg moe van het gezeur: mannetjes die beweren dat we de vismarkt niet op kunnen zonder gids, het vijftigste jongetje dat een boodschappentas probeert te verkopen, andere jongens die tegen onze nadrukkelijke zin toch Dappere Dodo gaan poetsen en kinderen van wie de handen maar één stand hebben: ophouden om te zeuren om geld, pennen, snoepjes of t-shirts.

Onderweg in Shashemene proberen we geld te pinnen, maar geen enkele ATM doet het, want er is weer eens "no network". Het is ongelofelijk hoe slecht het telefoonsysteem in Ethiopië functioneert; toch loopt iedereen met een mobiele telefoon. We zijn blij dat we een satelliettelefoon bij ons hebben, niet alleen voor de gebieden zonder GSM-dekking, maar gewoon om een telefoon te hebben die het altijd doet. Je moet er niet aan denken dat je een bedrijf zou moeten runnen met deze communicatiekwaliteit.

Wondo Genet

Wondo Genet is een plaatsje in de buurt van Awassa met hete bronnen; het is een bekend uitstapje voor Ethiopiërs (video). We staan op het mooie terrein van het Wondo Genet Hotel met veel vogels en apen. Helaas wordt het voor ons (ge)wondo renet. Wanneer een wandelingetje in de buurt gaan maken worden we eerst weer lastiggevallen door zogenaamde gidsen die ons willen aanpraten dat we een van hen moeten meenemen voor onze veiligheid. Wanneer we ze kwijt zijn ontmoeten we een man met een herdersstok die met ons mee begint te lopen, maar geen woord Engels spreekt. Even later duikt er weer een "gids" op die zijn diensten probeert te verkopen en mee blijft lopen. Als we op een kwartier afstand van het hotel zijn besluiten we terug te gaan, omdat er grijze wolken komen en we het gedoe niet prettig vinden. Plotseling begint de man met de stok Margriet en vooral Jan te slaan en probeert Jan's videocamera te stelen. De "gids" gaat ervandoor met het fototoestel van Margriet. Ze hollen weg als er andere mensen aankomen. Iedereen bij het hotel en onderweg is zeer ontdaan: zoiets is nog nooit voorgekomen en het is niet alleen slecht voor Wondo Genet, maar voor heel Ethiopië.  De politie komt erbij en gaat met een groot team op zoek. Intussen gaan we met twee mensen van het hotel en een echte gids langs bij de EHBO in Sashemene, waar Jan vier hechtingen krijgt. De eerste indruk van de EHBO-post is door verlichting en rommel op de vloer niet geweldig, maar het gebeurt allemaal heel steriel en professioneel. Het gebeurt wel met Ethiopische efficiency: hoewel er misschien een kwartier behandeld wordt zijn we al met al vier uur onderweg. De deur van de behandelkamer blijft open staan, dus hebben we weer volop toeschouwers,  van wie niet duidelijk is of het om personeel, patiënten of zomaar belangstellenden gaat. Het hotel neemt de EHBO-kosten voor zijn rekening en geeft ons ook gratis een kamer, die we overigens alleen gebruiken voor de douche. Wanneer we er terugkomen horen we dat de namen en adressen van de daders bekend zijn, maar dat ze nog niet zijn gevonden. 's nachts zoekt een team van een stuk of tien soldaten verder.

We blijven nog een dag staan. Al het hotelpersoneel komt langs om te informeren naar ons welzijn en zich te verontschuldigen voor het gebeurde. We zijn na de soms negatieve ervaringen met Ethiopiërs gerourd door de vriendelijkheid en het medeleven van alle mensen. De hoteldirecteur biedt alle hulp aan die nodig is en verbaast zich dat we liever in Dappere Dodo slapen dan in een hotelbed. De commandant van de lokale politie komt zich met een gevolg van 25 mensen persoonlijk op de hoogte stellen en ook de directeur van het toeristenbureau komt zich verontschuldigen. Er is 's ochtends spoedoverleg geweest tussen onder andere de politiecommandant, de burgemeester en de de voorzitter van de rechtbank; ja, dit wordt echt hoog opgenomen. Het blijkt dat een van de daders al twee keer in de Ethiopische "Opsporing verzocht" geweest is en de ander een gewezen atleet is die om disciplinaire redenen verwijderd is. Informanten van de politie hebben laten weten dat de camera te koop is aangeboden, dus we houden hoop dat hij weer boven water komt. 's middags gaan we eerst naar de politie om proces verbaal op te laten maken en daarna naar de EHBO voor een rapport dat de politie nodig heeft. Helaas, de rapportenschrijver is al weg, dus morgen terugkomen. Het kost uiteindelijk nog een ochtend om de rapporten gemaakt en bij de politie te krijgen. Het volgende nieuws is dat de mannen in een hotel gesignaleerd zijn, maar wisten te vluchten toen een auto vol politieagenten aankwam. Een kwartier nadat we vertrokken zijn na de Bale Mountains stuurt de hotelmanager het bericht dat de camera terecht is. Helaas doet Ethiopia Telecom er een halve dag over om de SMS af te leveren, zodat we hem moeten ophalen als we terugkomen.

Serawit, de gids die meegegaan is naar de EHBO gaat ook mee om de papieren voor de politie te regelen. Hij vertelt dat hij een paar jaar voor verpleegkundige gestudeerd heeft maar nu als gids werkt om zijn verdere studie te kunnen betalen: € 160 collegegeld per jaar en € 20 huur per maand. Hij komt uit een christelijk gezin met zes kinderen. Zijn vader heeft naast zijn moeder nog twee vrouwen en in  totaal 23 kinderen. Zijn vader woont bij een andere vrouw. Vijf van de zes kinderen wonen nog thuis en zijn niet getrouwd. Niemand heeft een vaste baan, ze verdienen wat geld met de verkoop van koffie op de markt. Het is ook niet gemakkelijk een baan te vinden op een plek waar tienduizend mensen wonen en waar het hotel met 95 banen de enige particuliere werkgever is. Zijn oudste zus heeft twee jaar in Libanon als hulp in de huishouding gewerkt. Serawit probeert samen met haar € 480 bij elkaar te brengen zodat hun moeder een winkeltje kan beginnen voor haar eigen levensonderhoud. De grootmoeder van Serawit heeft vroeger ook bij zijn familie gewoond, maar woont nu in de kerk om te bidden. Veel oude mensen doen dat, vooral vrouwen. In de kerk van zijn grootmoeder wonen er nu dertig. De kerk voorziet in haar levensonderhoud en als Serawit wat geld verdiend heeft gaat hij ook wat brengen.

Bale Mountains National Park

Het Bale Mountains National Park is het belangrijkste natuurgebied van Ethiopië. We overnachten bij de pas geprivatiseerde Dinsha Lodge & Camping in het park. Hoewel er van alles verbeterd en gerepareerd kan of moet worden zit het personeel te kaarten en zit de nieuwe manager in de zon; er zijn allerlei plannen voor grote wijzigingen, maar voorlopig is alleen de tarievenlijst veranderd en blijven de kleine dingen liggen; onvoorstelbaar in westerse ogen, maar meer regel dan uitzondering in Afrika. De lodge ligt op 3300 meter, tot ongenoegen van de kookplaat; voor het eerst sinds lang hebben we 's ochtends de petroleumbrander nodig voor koffiewater.

We zien verschillende soorten antilopen, heel veel wrattenzijnen, apen en allerlei soorten vogels; het is een prachtig gebied voor een ontspannen wandeling. Eindelijk kan Margriet weer eens brood bakken in de Dutch Oven.

Na nog een ochtendwandeling gaan we door naar de Sanetti-hoogvlakte op 4100 meter. Dit is de enige plaats waar de Ethiopische wolf voorkomt, de meest bedreigde wolvensoort waarvan er nog een paar honderd zijn. Kort na aankomst 's middags zien we een wolf, tegen de schemering, de tijd waarop je normaal meer dieren verwacht, regent of mist het; het enige zoogdier dat we dan nog zien is een konijn. Een anticlimax is dat er overdag vee graast op de hoogvlakte. Dappere Dodo brengt ons met een enkel prutteltje maar verder probleemloos, voor de kookplaat is de hoogte teveel gevraagd, zelfs 's middags bij relatief hoge accuspanning en temperatuur. 's avonds mogen we het huisje gebruiken dat er staat voor onderzoekers. Er is een houtkachel waarop ook gekookt kan worden, zodat we het gelukkig een beetje warm kunnen stoken.

Voor we de volgende ochtend terug gaan maken we nog een wandeling. Het is een prachtige Afro-alpine omgeving,  maar de wind is snijdend koud en we zien geen dieren meer.

Terug naar Wondo Genet

We rijden terug door het vruchtbaarste gebied van Ethiopië en zien dan ook relatief grote percelen grond en meer tractoren in plaats van trekvee. Toch is het een aantrekkelijk landschap met mooi, ronde boerderijtjes met rieten daken waarvan het erf is begrensd met natuurstenen muren of cactussen.

We horen dat de twee mannen die ons overvielen op een motor gevlucht zijn, maar dat hun ouders zijn gearresteerd en gevangen zitten in de hoop dat de mannen zich melden; zo gaat dat in Ethiopië. Ze hadden het fototoestel voor €200 (ongeveer de helft van de nieuwprijs) verkocht aan een handelaar in een dorp vlakbij. De handelaar werd getipt dat het toestel gezocht werd, probeerde met een motor te vluchten, maar werd door de politie gearresteerd en zit nu in de gevangenis. De man met de stok is een echte crimineel: hij heeft er al vijf jaar gevangenis opzitten en heeft in verschillende plaatsen in Ethiopië buitenlanders beroofd. De verwachting is dat hij vijftien jaar krijgt als hij gepakt wordt; ook dat is Ethiopië.  Helaas moeten we het verzoek afslaan om op de rechtszitting te verschijnen. Het verhaal is in de lokale pers en op de lokale radio verschenen en het hele dorp kent het; we zijn nog meer een bezienswaardigheid dan we altijd al zijn. Ook boeren in de omgeving zijn nog steeds heel boos en verontwaardigd, niet alleen omdat zoiets in Ethiopië niet hoort te gebeuren, maar ook omdat toeristen vaak lokale projecten zoals scholen ondersteunen. Zulke mensen moet je te vriend houden. Het fototoestel krijgen we onbeschadigd terug.

We slapen 's nachts slecht.  Er is weer eens een orthodox-christelijke feestdag en er is een kerk die vroeger een privékerk van keizer Haile Selassie was naast het hotel. Om tien uur 's avonds komt een groep in witte gewaden gehulde, vrolijk zingende vrouwen bij de kerk. De hele nacht wordt er gepreekt en gezongen door een priester die dat zo vals mogelijk doet. Uiteindenlijk gaat de dienst tot ongeveer elf uur de volgende ochtend door. De orthodox-christelijke kerken hebben de gewoonte van de mohammedanen overgenomen om een luidspreker op het dak te zetten waarmee het hele gebeuren integraal wordt  uitgezonden. Waarom valt hier altijd de electriciteit uit, maar niet nu? Wanneer de kerk even stil is worden we wakker gehouden door een andere Afrikaanse gewoonte: de auto naast Dappere Dodo wordt gestart,  de motor ervan blijft een half uur lopen en wordt dan weer uitgezet.

's middags maken we met Serawit een wandeling door de omgeving. Het landschap is prachtig afwisselend en we zien allerlei nieuwe vogelsoorten, waaronder veel endemische. We zien ook veel mensen met pakken of karren sqat, een drug die in Nederland veel door Somaliërs gebruikt wordt en sinds kort verboden is. De mensen zijn onderweg naar de sqat-nachtmarkt die hier gehouden wordt.