West Iran

Meer van Van

Het  meer van Van is het grootste meer van Turkije, tegen de Iraanse grens aan op  1700 meter hoogte. Wanneer we er aankomen is het zwaarbewolkt en koud en de  volgende ochtend is het niet anders. Onze camping straalt aan alle kanten uit  dat hij betere tijden gekend heeft. Hij is ooit groot en mooi geweest toen  overlanders nog op grote schaal naar Iran en India reisden, maar is slecht  onderhouden. We schijnen de eerste gasten sinds lang te zijn en begrijpen niet  waarom en nog iedere dag een mannetje zit. Op de deur hangt een sticker "ACSI campinginspectie 1991".
 
We  waren van plan een campingdag te houden, maar dat lijkt bij dit weer niet zo'n  goed idee. We rijden richting Van, zelfs nog even door de sneeuw. In Van is  absoluut niets te beleven; we doen boodschappen, gaan even langs een  internetcafé en dan terug naar de standkachel.
 
De   volgende dag is strakblauw.We houden alsnog onze kampdag, doen wat  klusjes, lezen en genieten van het uitzicht over het meer op de besneeuwde  Bergen.

Naar Iran

Het  weer is net zo mooi als gisteren. Na een laatste blik op het meer rijden we via  brede wegen naar de Iraanse grens. Dappere Dodo moet zijn hoogste klim tot nu  toe maken: 2750 meter. De grens is een chaos: er is een doorgang van een auto  breed, maar de wagens die bezig zijn hun papieren af te handelen hebben er in  twee richtingen geparkeerd, zodat ook de auto's die klaar zijn geen kant uit  kunnen. We zien ook weer het bekende grenscontroleuitstralingseffect: de  moeilijkheid van de grensovergang van een land wordt mede bepaald door de  moeilijkheid van de controle van het buurland. De Turkse controle aan de grens  met Griekenland ging heel snel, hier wordt ieder van onze paspoorten zeker een  kwartier van alle kanten bekeken en vijf keer onder de scanner gelegd. Het feit  dat het paspoort van Jan van een nieuwer model is dan dat van Margriet draagt  alleen maar bij tot de verwarring. De Iraanse kant gaat ongeveer net zo. Het  carnet is snel gestempeld nadat de verantwoordeljke ambtenaar klaar is met zijn  lunch, zodat we na ca. 1,5 uur Iran in kunnen. 
 
De  aangekondigde beren op de weg hebben we niet gezien. Een Duitser raadde ons  onderweg aan om via Armenië aan te reizen om gedoe met met dieselbonnen te  vermijden. Niets van gemerkt. Het reisbureau dat de visumvooraanvraag voor ons  verzorgd heeft stuurde nadat we het visum hadden een e-mail dat volgens een nog  geldige wet van vorig jaar we van aankomst tot vertrek een gids zouden moeten  hebben op straffe van niet toelating of deportatie. Dat was even schrikken. Op  internet vonden we verschillende verhalen van mensen die zonder gids toegang  kregen en niemand die geweigerd werd. Enig eigenbelang van het reisbureau  speelt zeker mee. Enfin, niets van gemerkt. Ook van het verhaal dat we een  Iraans nummerbord moeten hebben merken we niets.
 
Daarna het  hoogtepunt van de dag: tanken. We gooien de tank vol voor € 6,50 (€ 0,11 per  liter). Tot nu toe zijn onze reisuitgaven voor meer dan de helft brandstof, dus  dat wordt genieten.
 
We  vinden een plek voor de nacht op het erf van een boerderij waar we heel  vriendelijk ontvangen worden. Helaas rijden we een kabel kapot direct bij  binnenkomst, heel vervelend.
 
Ja  we weten het, vanzelfsprekende gastvrijheid hoort bij deze cultuur meer dan bij  de onze. En daar sta je dan op zoek naar een slaapplek, loopt op een boerderij  of een restaurantje of een woonhuis bij een mooi plekje af en vraagt of je hier  vannacht je auto mag neerzetten en kamperen en altijd is het antwoord ja  ,welkom!

Hoe  zouden wij reageren als er in Eindhoven iemand op de stoep stond?....Het maakt  het reizen op deze manier wel tot een heel bijzondere ervaring.

Kandovan

We  nemen hartelijk afscheid van de familie waar we overnacht hebben. Als we de  schaal die we de vorige avond gevuld met fruit en groente gekregen hebben willen  teruggeven wordt hij gauw nog een keer gevuld met (uitstekende) appels. We  rijden langs grote (zout)vlaktes naar Tabriz dat we willen gaan bekijken. Dan  realiseren we ons dat het vrijdag is en zien dat bijna alle winkels dicht zijn.  We besluiten naar Kandovan te gaan, een plaatsje met rotsen die lijken op die  van Göreme in Turkije (video). Het is nog een aardige puzzel om Tabriz weer uit te  komen over zijn brede wegen met stevige vangrails in het midden. We komen langs  een grote begraafplaats waar wel een soort allerzielen aan de gang lijkt te  zijn: lange files, kraampjes met bloemen, etc. Regelmatig knipperen  automobilisten om te groeten: buitenlanders zijn echt welkom.
 
Wanneer we in een  dorpje een winkel binnengaan om brood te kopen is het eerste wat de winkelier  doet zijn dochter bellen die Engels spreekt. Maar wat zeg je dan als je haar aan  de telefoon krijgt? Na de aankopen moeten we eerst thee drinken.
 
Kandovan is een  gezellig dorpje vol Iraanse toeristen met puntrotsen die nog volop bewoond  worden. Overal liggen noten en fruit te drogen. We overwegen er te overnachten,  maar 2100 meter is wel erg koud en ook de kookplaat houdt niet erg van hoogte,  zeker niet als hij zijn ochtendhumeur heeft.
 
We  gaan dus terug naar Tabriz. We zetten de auto in een gezellig park vol met  flanerende Iraniërs die van hun vrije vrijdag genieten. In een restaurant vol  twee- en zespersoons bedden drinken we thee. 's avonds gaan we nog even terug  naar het park en lopen mee in de pantoffelparade. Bij het park is een kermis.  Aardig om vrouwen in chador over de rupsbaan te zien vliegen.
 
In  het Iraanse straatbeeld valt op dat bijna alle auto's in licentie in Iran 
gebouwde modellen zijn. Vooral Peugeot 405 zien we veel. We zien grote borden  met uitspraken van Iraanse geestelijken, maar weinig moskeeën en we horen geen  oproepen tot het gebed. Heel anders dan in Turkije. Politie zien we nauwelijks.  Wel rekenen de Iraniërs nog meer op de bescherming van Allah bij het autorijden  dan de Turken.

Tabriz

In  ieder nieuw land is een van de eerste dingen om uit te vinden het brood. We  hebben in Iran al een paar vormen gezien, maar voor het ontbijt worden het grote  lappen waarvan we eerder dachten dat het dweilen waren. Gelukkig smaken ze  beter, zeker met een tomaatprutje. Ze zijn niet echt handig met  hagelslag.
 
We  rijden de stad is en zien al op tegen het vinden van een parkeerplaats, maar dat  valt mee. We rijden het privé-parkeerterrein van een bank op en vragen of we er  mogen parkeren. Er wordt nagevraagd bij het management en het mag. Tabriz is  beroemd om zijn bazar en die is gigantisch; volgens de LP zeven vierkante  kilometer. Dat lijkt wat overdreven, maar veel is het in elk geval wel. We  dwalen de hele ochtend van soukh naar soukh. 's middags blijkt dat ondanks  allerlei voorzorgsmaatregelen de sleutels van Jan gestolen zijn. We hebben  voldoende reserves om het niet direct een probleem te laten zijn, maar  vervelend is het wel. We scherpen het beleid nog maar weer eens aan. We vinden  weer een mooi overnachtingsplekje bij het park, zitten daar wat in de zon en  gaan daarna zonder succes op zoek naar internet. 's avonds eten we voor het  eerst sinds lang weer eens buiten de deur.
 
Geld  is een verhaal apart en moet wel wennen. In de eerste plaats is er geen  internationaal geldverkeer, dus geen geldautomaten en geen pinbetalingen voor  buitenlanders. € 1 is volgens de koersen op internet 33.000 IRR, maar bij de  eerste keer wisselen kregen we 40.000. Het blijft goochelen met alle nullen,  ook omdat ze vaak de toman, een andere eenheid, gebruiken die 10 Rial is. Ten  slotte worden overal arabische cijfers gebruikt die we nu hard aan het leren  zijn.
 
Bij  Iraanse vrouwen denken wij nog vaak aan de beelden van zwarte chadors. Deze  zijn ook nu nog volop in het straatbeeld aanwezig, maar het is leuk om te zien  hoe in de steden met name jonge vrouwen en meiden hier mee om gaan: een  kleurige shawl laat een flink stuk haar zien, ze dragen een strak jasje,  knalrode lipstick, opvallende sierraden en hoge hakken of ze lopen zo met hun shador te jongleren dat  de hippe  kleding niet onopgemerkt blijft, soms bij het ordinaire af. Buiten de steden is  het bijna overal chadors. Margriet lost het kledingprobleem op met een lang  vest en een Indiase shawl.

Richting Masuleh

We  rijden via droog berggebied richting Kaspische Zee. In het eerste plaatsje waar  we doorheen komen gaan we eerst even naar een internetcafé. Gmail is  toegankelijk, maar onder andere Facebook en Weebly, de site waarmee we "De  Einder Voorbij" bijhouden, worden geblokkeerd. Maar zoals verwacht is dit snel  opgelost: de beheerder heeft een programmaatje waarmee een VPN-tunnel gemaakt  wordt en voilà, alles is toegankelijk. Weer eens een demonstratie hoe zinloos  webblokkades zijn. We proberen nog wat boodschappen te doen, maar dat valt niet  mee: er is niets dat maar lijkt op een supermarkt en de rijen kleine winkeltjes  die je vaak ziet hebben allemaal vrijwel hetzelfde beperkte assortiment. We  vinden wel lekker brood. We overnachten aan een stroompje net buiten een  plaatsje in de Bergen.
 
Als  we willen wegrijden nadat we boodschappen gedaan hebben in een stadje worden we  aangehouden door de politie. Ze willen alle papieren zien en beginnen  vervolgens uitgebreid te telefoneren. Wij moeten wachten. Uiteindelijk komt er  een andere agent die de paspoorten wil meenemen om te kopiëren. We houden er  niet zo van als ze er met onze paspoorten vandoor gaatn, dus Jan springt in de  politieauto en gaat mee. Inderdaad gaat het naar de kopieshop waarna we kunnen  vertrekken. Kost toch mooi een half uur.
 
We  rijden door woestijnachtig berglandschap, uiteindelijk via een smalle, onverharde, steile weg. Hiervoor hebben we Dappere Dodo bij ons. We rijden de  mist binnen en die gaat ook niet meer weg.

Ons  doel is Masuleh. Het is een heel oud dorpje dat prachtig ligt in de bergen (video).  Door de mist en zelfs wat regen komt het helaas niet zo uit de verf. Uniek zijn  de deuren van veel huizen: ze hebben twee kloppers, een ronde voor vrouwenbezoek  en een langwerpige om mannenbezoek aan te kondigen.
 
Gelukkig breekt de  zon de volgende dag door de wolken en we gaan voor de herkansing: een wandeling,  nog wat foto's, geld wisselen en dan vertrekken we richting Qazvin. We stoppen  onderweg nog even bij een markt (video). Vooral de pluimveehandel is bijzonder.  Alhoewel, jonge eendjes met de pootjes tot een bosje bij elkaar gebonden zijn  niet zo'n fijn gezicht.

Een  kleine omweg voert naar de Kaspische zee. Op het strand en in zee zijn een  stuk of vijftig vissers bezig hun netten en resten vis binnen te halen (video). Er moet  weer getankt worden. De vorige keren had de pompbediende een speciaal kaartje  om de pomp aan de gang te krijgen en betaalden we meer dan op de pomp stond  (maar nog steeds absurd weinig). Deze keer werkt het niet zo maar biedt een  vrachtwagenchauffeur zijn hulp aan. We betalen nu het vrachtwagentarief: € 2,50  voor 58 liter diesel. Brandstof wordt gesubsidieerd. Het systeem werkt zo dat  iedereen een brandstofkaart heeft. Particulieren mogen alleen auto's op benzine  rijden. Ze kunnen zestig liter per maand kopen voor elf cent per liter benzine,  daarna betalen ze veertig cent per liter. Vrachtwagenchauffeurs betalen een  laag tatief van vier cent per liter en een hoog tarief van negen cent per liter  diesel.
 
We  overnachten op een "camping" in een bos. Hoewel expliciet is aangegeven dat we  kunnen overnachten komen er 's avonds nog twee keer mannen langs die zeggen dat  we weg moeten. We begrijpen natuurlijk niets; het eindigt zoals meestal met  handen schudden en lachen en gebeurt er verder niets.

Qazvin

We  gaan naar Qazvin omdat het een prima vertrekpunt is voor de bergen in de  omgeving (video). Na een week wild kamperen hebben we wel weer eens behoefte aan een  douche. Het verkeersbureau verwijst ons naar een badhuis. Na lang zoeken vinden  we het. Het is open, maar er is geen mens te bekennen. We kopen vers warm brood  en besluiten te lunchen op het parkeerplaatsje waar de auto staat en zetten  tafel en stoelen buiten. Misschien wel raar om midden op straat je spulletjes op 
te zetten, maar we zijn sowieso een bezienswaardigheid, dus dat maakt ook niet  uit. De bakker tegenover komt twee stukken brood brengen en een auto stopt om  ons maiskolven te geven. We hebben toch niet het idee dat we er zo armlastig  uitzien. Bij een hotel kunnen we uitstekend douchen, maar weer kunnen we geen  Rial aan ze kwijt. Wij hebben ons boekje gelezen en denken oh, taraf, maar  zelfs na vijf keer aandringen lukt het niet te betalen, dus hartelijk dank. We  vinden een kampeerplek in een park bij een mooi islamitisch monument. We kunnen  er zonder problemen in en zelfs foto's maken. Picknickende Iraniërs komen soep  brengen als we bij de auto zitten.

Alamut-vallei

De  Alamut-vallei (video) is een van de mooiste natuurgebieden van Iran. Ook staan er nog  veel restanten van kastelen. De tocht erheen gaat door prachtig berggebied, het  uitzicht vanaf het Alamut-kasteel dat we na een forse klim bereiken is  prachtig, maar het kasteel zelf stelt niet veel voor. De delen die zichtbaar  zijn zijn afgedekt met lelijke afdakjes. We ontmoeten Roëlle, een Nederlandse  vrouw van zeventig die nog steeds actief blijkt te zijn als reisleidster bij  Sawadee, de Nederlandse reisorganisatie waarmee we in het verleden naar  Ethiopië zijn geweest (de enige georganiseerde reis die we ooit gemaakt  hebben). Als we later ergens gaan lunchen (prima lunch) ontmoeten we haar weer.  Ze geeft veel waardevolle achtergrondinformatie, onder andere over de 
zedelijkheidspolitie. Die bestaat uit vrijwilligers, fanatieke moslims in 
burger. Buitenlanders worden in het algemeen met rust gelaten, maar Iraniërs in  overtreding krijgen in het gunstigste geval een hoge boete. Tegelijkertijd is er  nergens zoveel plastische chirurgie als in Iran. De kledingregels zijn de  laatste jaren wel steeds versoepeld. Ze is de derde buitenlander die we  ontmoeten sinds Capadocië. Ook hier vragen Iraniërs voortdurend "Where do you  come from?", willen de camper bekijken en met ons op de foto.   We vinden een prachtige overnachtingsplek met uitzicht op kloof en  rivier.

Kashan

Het  eerste stuk naar Kashan gaat weer door de kloven die we gisteren heen gereden  zijn. Daarna is het vooral kilometers maken door steeds woestijnachtiger  gebied.

Verkeersregels voor de Iraanse chauffeur

Voor  een goede Iraanse chauffeur gelden de volgende verkeersregels: 

• Kijk niet naar het verkeer om je heen als je weg wilt rijden, maar vertrek gewoon 
• Inhalen doe je bij voorkeur vlak voor een bocht. Het is geen bezwaar als er  tegenliggers aankomen. Doorgetrokken lijnen en borden "verboden in te halen"  hebben geen enkele betekenis 
• Geef nooit richting aan als je van rijstrook verandert. Rijd bij voorkeur niet  op een rijstrook, maar zwabber heen en weer tussen verschillende rijstroken. Om  hierbij te helpen zijn op veel wegen geen lijnen aangebracht
• Je  hebt voorrang als je op een verkeersplein rijdt. Je hebt ook voorrang als je een  verkeersplein op komt rijden 
• Als je linksaf slaat sorteer je voor door tweehonderd meter voor de afslag op de  helft van de tegenliggers te gaan rijden
• Als je linksaf een weg met gescheiden rijbanen op wilt gaan 
  (wat natuurlijk niet  kan omdat er en vangrail staat) ga dan niet zoiets moeilijks doen als rechts de  weg op gaan, een u-bocht maken, stuk rijden, nog een u-bocht maken, maar sla  direct linksaf op de helft van de tegenliggers
• Als je je alarmlichten aanzet mag je overal parkeren. Borden 
  "stopverbod" en  "verboden te parkeren" verliezen hun betekenis. Driedubbel geparkeerd staan is  geen enkel bezwaar.